Tôi đã đi, và đã trào nước mắt khi thấy đồng bào mình bị bắt.
Tôi đã đi bên cạnh một người phụ nữ mảnh khảnh khoác áo nâu sồng. Chị ấy vừa đi vừa hát: “Việt Nam không đòi xương máu, Việt Nam kêu gọi thương nhau”
Tôi đã đi, và đã ngậm ngùi thấu hiểu một điều: dân tộc này chưa bao giờ đủ cơm ăn áo mặc cho tất cả mọi người, nhưng luôn thừa thãi lòng hận thù, nghi kỵ, chia rẽ…
Tôi đã đi, và càng chạm trán với bạo lực, tôi càng hiểu bạo lực là liều thuốc độc đã và đang chia cắt dân tộc tôi trong rất nhiều năm.
Tôi đã đi, và vẫn tin chỉ có tình yêu thương, lòng khoan thứ mới có thể đưa dân tộc tôi khỏi kiếp trầm luân. Dẫu những thứ đó ngày càng hiếm hoi và xa xỉ.
Xin đừng để lòng hận thù kéo dài thêm lời nguyền bất hạnh trên phúc phận của dân tộc chúng ta.
Xin hãy cùng nhau thắp một ngọn nến để cầu nguyện cho những người anh em bị bắt sáng nay, và cho cả những người bắt họ nữa.
8 giờ sáng. Tôi đi xe ôm lên cà phê Mây khu vực nhà thờ Đức Bà.Các anh Lê Hiếu Đằng, CaoLlập , Hạ Đình Nguyên, Huỳnh Ngọc Chênh, Nguyển Quốc Thái , gs Tương Lai, nhà văn Nguyễn Hòa , Andre Menras vv. Tay an ninh quen mặt bắt tay tôi trên hè “anh cố ôn hòa nhé! “ tôi cười “chúng tôi ôn hòa nhưng tuy vào thái độ có gây bùng nổ từ phía các anh hay không mà thôi.”
9g kém 15 Andre Menras cầm tấm bảng khẩu hiệu mở đầu. cuộc tuần hành nhóm, cuộc cãi vả nhỏ nổ ra ngay khi một chiếc áo xanh an ninh giựt tấm bảng. Anrde giựt lại móc thẻ chứng minh nhân dân “ anh nên nhớ tôi là công dân việt nam, tôi phản đối Trung Quốc ,ủng hộ chính phủ Việt Nam. Andre dễ nóng máu, mặt mũi đỏ gay, một viên đá phang vào tấm bảng từ một thanh niên thường phục. Andre lao vào túm cổ áo, chúng tôi can anh bình tình. Khi ấy khu vực công viên đã nóng lên. Một số anh em trẻ bị dồn lên xe. Cuộc dằng co trước máy chụp ảnh và quay phim của cả n hững người tham gia lẫn an ninh thường phục. anh Lê Hiếu Đằng lao ra trước mũi xe chăn đầu không cho di chuyển nhưng anh bị một tay to cao đẩy vào lề, chiếc xe vọt mất. Nghe nói trên xe chị em Huỳnh Thục Vy…
Đoàn tuần hành tiến về phía đường Hai Bà Trưng nơi là Tổng lãnh sự quán Trung Quốc thu hồi từ tòa Đại sứ Đài Loan trươc 1975. Hàng rào không cho đoàn tuần hành áp sát ,đám đống dừng lại dương cao cờ tổ quốc hét “ Hoàng sa – Trừong sa là của Việt Nam “ một anh đứng tuổi đeo cà vạt nóng máu “ Đả đảo China.” Tay an ninh chìm còn trẻ đứng bên lề lầm bầm vừa đủ nghe “ đả đảo cái con c…” lập tức nhiều gương mặt trẻ đứng cạnh quay phắt lại. Nó chuồn vào đám đông mất dạng.
Công bằng mà nói, sau một số va chạm ban đầu. Cuộc tuần hành được an ninh áo xanh , áo xám , dân phòng dẹp đường cho đi trật tự.không cản trở giao thông.họ chỉ đi theo và ngăn vào những con đường “ nhạy cảm “ như tòa đại sứ Mỹ đường Lê Duẩn
Trong dòng tuần hành mà tôi nhận ra nhiều gương ma9t5 quen thuốc của ngày 6 tháng 5 2011 . an ninh chìm nam nữ có đủ..không sao chuyện ai nấy làm. Chúng tôi dặn một số bạn trẻ cứ làm đúng nghĩa vụ và tránh khiêu khích không cần thiết.
11g từ quán cà phê Mây gọi taxi về nhà cùng một người bạn trẻ từ Nha Trang vào tham gia..2 chiếc áo sọc bám theo. Anh taxi hỏi chú vừa xuống đường đúng không ? tôi cười gật đầu. Anh taxi đề nghị để cháu lươn vào vòng giỡn chơi chút nhá, cháu cắt đuôi dùm chú nhá ? ok! Thế là chỉ vài vòng lả lướt ra phía xa lộ với tốc độ cao.Hai chú an ninh đã “ không hoàn thành nhiệm vụ”.về chắc bị sếp rầy dữ. Cảm ơn chú taxi, còn trẻ. Khi tôi hỏi tên để nhớ anh bảo cháu tên Ý . “tôi đưa ngón tay cái “ hết ý !”
Cơn sốt suốt đÊm qua còn làm ngầy ngật, về nhà lăn ra thở và ho rũ rượi. Không rõ nên buồn hay vui. Chỉ thấy thôi thì nghĩa vụ công dân cứ phải làm cho xong cái đã.
Mặc dù trước giờ G, đã có rất nhiều luồng ý kiến khác nhau về lời kêu gọi biểu tình lần này, nhưng kết quả cuối cùng thì chúng ta đã thấy, hình ảnh người Việt yêu nước Việt đẹp đẽ biết bao.
Những lần café cuối tuần trò chuyện cùng lực lượng an ninh ở Nha Trang, về cuộc tuần hành sắp tới, tôi có trao đổi về quyền biểu tình và ý thức công dân.
Các anh cũng đã nói với tôi rằng, quan trọng là ý thức, nếu ai cũng ý thức được hành vi của mình, và tôi tin rằng, bảo vệ chủ quyền đất nước là nhiệm vụ không phải của riêng ai.
Tuy nhiên, cho đến hết sáng hôm nay, từ những thông tin mà tôi nhận được từ bạn bè mình, đã chứng minh rằng: không phải chỉ cần có ý thức là được.
Tại Sài Gòn, hàng loạt bạn trẻ tham gia biểu tình từ mùa hè năm ngoái bị “thăm hỏi” trước ngày Chủ Nhật.
Có bạn được mời lên công an phường để làm việc hơn 3 tiếng đồng hồ với lý do “hoàn thành thủ tục khai báo tạm trú, tạm vắng”, để rồi đi đến kết luận là “Chủ Nhật em đừng đi biểu tình”. Không dừng lại ở đó, 11h30 đêm, công an khu vực đến kiểm tra nhân khẩu từng phòng trong nhà chỉ vì trước đó lực lượng làm nhiệm vụ “bám sát” đã lạc mất dấu bạn này khi bạn đi ăn tối.
Lại có thêm một lối mời mới, đầy... "sáng tạo" của ông Chủ tịch UBND phường Thạnh Xuân, quận 12, Sài Gòn gửi đến họa sĩ Lê Quý Anh Hào mới "khủng": "giải quyết vấn đề khai thông cống rãnh"(!?).
Rồi một bạn khác được mời ra café nói thẳng:
- Chủ Nhật này tôi sẽ đi.
- Em đừng đi vì em sẽ không ra đó được đâu. Ngày mai sẽ có trấn áp, chưa chắc gì ở đó em được an toàn.
- Anh đang đe dọa tôi à?
- Không, anh chỉ mong em ở nhà để bớt gánh nặng cho tụi anh. Cũng coi như em có thành ý nhượng bộ anh lần này.
Nhiều bạn khác thì được công an khu vực hỏi thăm và tác động với gia đình, người thân.
Và đỉnh điểm là sáng Chủ Nhật trước cửa nhà các bạn này đều có trạm chốt dã chiến.
Họ - những người trẻ này không phải là những công dân có ý thức về vấn đề chủ quyền của đất nước sao?
Và tại sao lực lượng an ninh phải tìm cách ngăn chặn, thậm chí là cưỡng chế lòng yêu nước của họ một cách thô bạo bằng các hành vi theo dõi, trấn áp và bắt bớ họ như vậy??
Đừng lý giải cho hành vi cưỡng chế lòng yêu nước là giữ gìn trật tự xã hội, bởi những người bị canh giữ trên đều là những người có ý thức xã hội rất tốt.
Ý thức công dân với xã hội là gì? Nếu không bắt đầu từ việc có thái độ rõ ràng trước những hành động ngang ngược chống Trung Quốc xâm lược.
Ý thức công dân là gì? Nếu không là sự tự giác trước quyền lợi và nghĩa vụ của mình?
Trong khi luật pháp Việt Nam chưa có những quy định rõ ràng về hành vi biểu tình của công dân để bày tỏ thái độ trước các vấn đề xã hội, thì việc lực lượng an ninh có các hành vi cưỡng chế lòng yêu nước của những công dân trẻ có ý thức như trên sẽ khiến người ta đặt câu hỏi về sự nhất quán trong việc tuyên bố chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Mẹ Nấm
Đã diễn ra các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở hai thành phố lớn tại Việt Nam hôm Chủ nhật. Phóng viên hãng tin AP nói khoảng 200 người cầm cờ, hô khẩu hiệu phản đối Trung Quốc ở Hà Nội.
Trong khi đó, một blogger ở Sài Gòn nói trên 500 người đã xuống đường ở thành phố tại miền Nam.
Theo bản tin AP từ Hà Nội, chừng 200 người đã diễu hành về phía tòa đại sứ Trung Quốc.
"Công an đã ngừng giao thông và không chặn cuộc biểu tình, nhưng khu vực xung quanh tòa đại sứ bị phong tỏa," theo bản tin.
Tại Hà Nội, blogger Nguyễn Xuân Diện mô tả cuộc tuần hành bắt đầu từ 9h sáng.
Theo ông, "một số xe cảnh sát hướng dẫn bà con đi trên vỉa hè, và phân luồng giao thông để đảm bảo an toàn cho đoàn biểu tình."
Đến khoảng 10h36, blogger này nói đoàn biểu tình "tự giải tán tại khu vực Hồ Gươm".
Còn từ Sài Gòn, blogger Huỳnh Ngọc Chênh nói trên 500 người xuống đường, và "công an, dân phòng và trật tự đô thị xuất hiện vô cùng đông, bao vây các bạn trẻ và bắt một số lên xe".
"Nhiều người xông vào dằng co, không cho xe bắt người chạy. Ngay lúc ấy, nhóm biểu tình xuất phát từ trước nhà thờ Đức Bà do các trí thức yêu nước dẫn đầu cũng vừa kéo đến."
"Lực lượng an ninh tăng cường mỗi lúc mỗi đông cuối cùng cũng đóng được cửa xe và cho xe chạy," theo cây bút này. Ông Huỳnh Ngọc Chênh, cựu nhà báo của tờ Thanh Niên, mô tả đoàn người đi qua tòa lãnh sự mới của Trung Quốc, "nhưng bị lực lượng an ninh lập rào cản chặn lại cách đó 300 mét".
"Đoàn dừng lại đây hô vang các khẩu hiệu Việt Nam, Hoàng Sa, Trường Sa. Sau đó đoàn kéo ngược lại đường Pasteur về lại công viên 30. 4 trước dinh Thống Nhất."
"Đoàn biểu tình, giờ này, đã được bổ sung đông hơn, định kéo xuống đường Lê Lợi và sau đó tự giải tán nhưng lực lượng trật tự được kéo đến ngăn cản quyết liệt, không cho đi nữa, anh Lê Hiếu Đằng kêu gọi mọi người giải tán và ra về trong trật tự," theo blogger viết từ Sài Gòn.
Tính đến chiều giờ Việt Nam, các tờ báo lớn ở trong nước vẫn im lặng, không nói gì về cuộc biểu tình.
Một số trang blog và mạng xã hội như Facebook những ngày qua đăng tải những lời kêu gọi xuống đường để “ủng hộ Luật Biển Việt Nam” và “phản đối ý đồ xâm lược của Trung Quốc”.
Hình ảnh về các cuộc biểu tình ở Việt Nam mùa hè năm ngoái được đăng lại, trong khi các công dân mạng đồn đoán liệu chính quyền Việt Nam có ngăn chặn biểu tình hay không.
'Vận động không đi'
Trong khi đó, tổ chức nhân quyền đặt ở Mỹ, Human Rights Watch, cho rằng có đàn áp của công an ở cả Hà Nội và TP. HCM.
Thông cáo của tổ chức này nói: "Hành động của công an chống lại biểu tình hôm nay ở Hà Nội và TP. HCM một lần nữa chứng tỏ phản ứng quen thuộc của giới chức nhằm quấy rối và chặn mọi hình thức biểu tình ôn hòa."
Trước đó một ngày, từ Hà Nội, blogger Phương Bích mô tả: “Có người không đi, cũng không ủng hộ thì dọa: đi biểu tình là bị bắt đấy! Hoặc nguy cơ bị đàn áp là cao!” “Bắt đầu lẻ tẻ có người lên tiếng than phiền bị các loại đối tượng ‘quấy nhiễu’,” theo cây viết này.
Một người khác, blogger Nguyễn Tường Thụy, cho hay được chính quyền địa phương đến vận động không đi biểu tình.
“Nếu tôi vi phạm pháp luật thì tôi chịu trách nhiệm cá nhân. Tôi phản đối chính quyền và công an chà đạp lên pháp luật,” blogger này viết.
Mặc dù những người ra lời kêu gọi thận trọng nhấn mạnh đây là sự kiện ủng hộ Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Biển, cũng xuất hiện tiếng nói từ một số nhân vật chống Đảng Cộng sản.
Hòa thượng Thích Quảng Độ, từ Sài Gòn, kêu gọi “toàn thể đồng bào Việt Nam không phân biệt chính kiến, tôn giáo, già trẻ, nam nữ, dân tộc, đảng phái, trong và ngoài nước…hãy cùng nhau xuống đường biểu tình vào ngày Chủ nhật để chống ngoại xâm, cứu nguy đất nước”.
Giới Phật tử ở bang Texas, Hoa Kỳ, cũng tuyên bố sẽ biểu tình trước Tòa Lãnh sự quán Trung Quốc.
Việc báo chí chính thống tại Việt Nam tự do đăng bài chỉ trích Trung Quốc những ngày qua đã làm rộ tin đồn rằng chính quyền sẽ “làm ngơ” cho biểu tình xảy ra.
Nhưng blogger Phương Bích lưu ý: “Nhiều người vẫn hiểu rằng thực ra chính quyền chả sợ gì biểu tình chống Trung Quốc đâu, mà chỉ lo nó biến tướng thành biểu tình lật đổ chính quyền thôi.”
Dường như đây là một nguyên do khiến chính quyền dập tắt đợt biểu tình mùa hè năm ngoái.
So với nhiều đô thị phồn hoa khác trên thế giới với các hoạt động về đêm đa dạng, buổi sáng sớm ở Hà Nội, đặc biệt là vào các ngày cuối tuần, thường ồn ào và náo nhiệt hơn rất nhiều vì thành phố đã trở dậy ngay từ khi mặt trời mọc.
Sáng Chủ nhật ngày 1-7-2012 cũng không phải là một ngoại lệ mặc dù trời đã mưa không ngớt suốt từ cả đêm hôm trước. Cuộc biểu tình ủng hộ luật biển và phản đối những hành động gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông tưởng như đã bị hoãn lại khi trên các trang mạng bắt đầu có những thông tin cập nhật tình hình thời tiết không thuận lợi và kêu gọi hoãn biểu tình từ tờ mờ sáng.
Tuy nhiên những điều đó đã không ngăn cản được hơn 200 người mặc kệ trời mưa gió đến tham gia với bầu nhiệt huyết và lòng yêu nước mãnh liệt.
Dù vậy, một điều đáng băn khoăn là trong số hơn 200 người biểu tình yêu nước sáng nay tại Hà Nội, số lượng học sinh sinh viên và thanh niên chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Mặc dù những người này đóng vai trò chủ chốt trong việc dẫn đoàn biểu tình và hô vang các khẩu hiệu, một điều không thể phủ nhận đó là so với thành phần dân số với hơn 40% dưới độ tuổi 30, lực lượng này là quá mỏng.
Thờ ơ chính trị
Khó có thể nói đại bộ phận giới trẻ Hà Nội vẫn còn đang ngủ nướng khi cuộc biểu tình diễn ra. Các quán ăn và cafe buổi sáng trên phố cổ và phố ẩm thực nơi đoàn diễu hành đi qua vẫn có khá đông những người trẻ tuổi tận hưởng bầu không khí một ngày mát mẻ hiếm hoi giữa mùa hè. Nhưng điều có thể thấy rõ ràng nhất là phần đông trong số họ tỏ vẻ ngạc nhiên không hiểu chuyện gì đang diễn ra. Nhiều người còn xôn xao bàn tán xem Trường Sa và Hoàng Sa là còn hay mất.
Nguyên nhân trực tiếp của sự thiếu hiểu biết này có lẽ phần lớn là do chính phủ và Đảng Cộng Sản Việt Nam đã giữ kín tất cả các thông tin về tranh chấp biển Đông trong suốt 3 thập kỉ qua. Tất cả những gì học sinh được học trong trường cũng chỉ dừng lại ở việc biết tên 2 quần đảo.
Sự thiếu hiểu biết đi kèm với một nền văn hoá vẫn đậm chất Khổng giáo khi người dân ngần ngại ít dám đòi hỏi, yêu cầu, hay thách thức chính quyền cùng với di sản từ cơ chế “xin-cho” từ thời bao cấp và những bất cập khó giải quyết trong cơ chế hiện nay tạo nên một thái độ thờ ơ, vô cảm chính trị trong giới trẻ.
Sự vô cảm này còn có một nguyên do khác đó là tuyệt đại đa số giới trẻ không bị ảnh hưởng trực tiếp từ những chính sách ngoại giao có phần mềm mỏng một cách quá đáng hay thậm chí là nhu nhược của chính quyền Việt Nam đối với các vấn đề trên Biển Đông nói riêng và Trung Quốc nói chung.
Khi mà lợi ích trực tiếp của họ không hề bị đe dọa trong khi cái giá phải trả cho việc đi biểu tình là quá lớn nếu xảy ra những vụ bắt bớ và đàn áp như mùa hè năm ngoái, có ít lý do để những người trẻ tuổi đi biểu tình. Thậm chí một thanh niên còn phát biểu với những người biểu tình rằng mất đi Hoàng Sa, Trường Sa cũng không sao vì bộ đội sẽ đỡ khổ.
Những gia đình có chiến sĩ hy sinh để bảo vệ Trường Sa, Hoàng Sa hay trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1989 dường như lại có quá ít khả năng để cất lên tiếng nói. Trong khi đó, tầng lớp thanh niên với học thức và địa vị xã hội có khả năng tác động lên những chính sách của chính phủ lại không biết, không quan tâm, hoặc quyết định lặng im để bảo vệ quyền lợi cho chính mình.
Từ vườn hoa Lý Thái Tổ đến quảng trường Thiên An Môn
Sự vô cảm chính trị trong giới trẻ khiến ta liên tưởng đến cuộc đấu tranh của hàng vạn thanh niên và sinh viên Trung Quốc tại quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Những thủ lĩnh của cuộc biểu tình đó cũng chỉ 19, 20 tuổi.
Tại vườn hoa Lý Thái Tổ sáng 1-7-2012, biểu tượng của tinh thần yêu nước lại là một bà cụ già - cụ Lê Hiền Đức, người mà năm nay đã hơn tuổi 80.
Khi những người trẻ tuổi không cất lên tiếng nói mạnh mẽ của mình, những câu nói đanh thép của cụ Đức cũng sẽ dần trở nên yếu ớt và chìm vào quên lãng.
Những thay đổi về mặt chính trị, quốc phòng, và ngoại giao sẽ không thể đến nếu như lực lượng nòng cốt sẽ là tương lai của Việt Nam vẫn tiếp tục vô cảm với an nguy và vận mệnh quốc gia.
Nhưng cuối cùng những lợi ích chung của dân tộc sẽ được ưu tiên đến đâu khi mà sự vô cảm, thờ ơ đang dần trở thành lối sống ngày càng được chấp nhận ở Việt Nam hiện nay?
Bài viết phản ánh quan điểm riêng của tác giả TÔ NAM, sinh viên Đại học Cornell, chuyên ngành Triết Học - Chính Trị - Kinh Tế.
Bao giờ cũng vậy, các cuộc biểu tình đều bắt nguồn từ việc Trung Quốc có hành vi xâm phạm chủ quyền biển, đảo của Việt Nam (1). Sau đó, Nhà nước lên tiếng phản đối để thông báo cho toàn dân biết điều này. Trong dư luận hình thành làn sóng phẫn nộ với hành động hỗn xược của Trung Quốc, người dân có nhu cầu biểu thị tình cảm ái quốc và biểu tình là một lựa chọn. Hào hứng với cách thức này nhất là nhóm những người có tư tưởng chống đối nhà nước. Đây cũng là thường là nhóm tích cực kêu gọi tổ chức biểu tình (2). Tiếp đó, các cuộc biểu tình (thường có hơn một cuộc) diễn ra với sự tham gia của cả phái “chống nhà nước” - và những người - tạm gọi là phái “thân nhà nước” - ghét Trung Quốc, nhưng không chống chế độ.
Trong các cuộc biểu tình này, mọi người thường hô các khẩu hiệu chống Trung Quốc mạnh mẽ như “Trung Quốc, hàng xóm to xác xấu bụng”, “Trung Hoa vĩ đại, xử sự tầm thường”, “Biển Đông của chúng ta không phải ao nhà của nó”… (Có những khẩu hiệu nặng nề hơn theo “style” của những năm 1980 không hợp lắm với tình hình biển đảo nên người viết không nêu ra ở đây). Tuy ít, nhưng các khẩu hiệu cũng được viết bằng tiếng nước ngoài (tiếng Anh và tiếng Trung) như “Say NO to U-line, Say YES to UNCLOS”, China, stop invading Vietnam, Paracel Islands & Spratly Islands belong to Vietnam… Các khẩu hiệu này, đôi khi, còn sai chính tả hay ngữ pháp. Ví dụ như nhà báo Xuân Bình từng diễn tả khẩu hiệu “Paracel Islands & Spratly Islands belong to Vietnam” rất đơn giản là “Hoang Sa, Truong Sa of Vietnam”.
Trong các cuộc biểu tình, những người thuộc phái “chống nhà nước” luôn chăm chăm lồng ghép các nội dung chống Nhà nước để đạt mục đích chính trị của họ. Ví dụ, năm 2007, sinh viên Kim Duy (người tự xưng là cháu ngoại ông Kim Ngọc, cố bí thư tỉnh ủy Vĩnh Phúc) đã trưng bức tranh châm biếm cả Trung Quốc lẫn Nhà nước Việt Nam. Năm 2011, người ta trưng biểu ngữ “Vì đâu nên nỗi?”. Còn năm 2012 là biểu ngữ “Hãy ‘hành động’ xứng đáng với tiền thuế của dân”…
Điểm thú vị ở chỗ, các cuộc biểu tình luôn diễn ra vào chủ nhật, ngày mà mọi người được nghỉ - gồm cả lực lượng chức năng - bất chấp sự kiện khơi mào cho nó diễn ra từ đầu tuần, thậm chí tuần trước nữa. Ban đầu, các cuộc biểu tình này được tạo điều kiện và diễn ra êm thấm. Lực lượng chức năng không can thiệp, không để xảy ra va chạm. Thậm chí, ở Hà Nội, họ còn phân luồng giao thông để đoàn người biểu tình tuần hành qua các con phố, hoặc đi trên vỉa hè (năm ngoái) hoặc đi dưới lòng đường (năm nay). Đến gần trưa thì đoàn người biểu tình tự giải toán hoặc được thuyết phục giải tán.
Tuy nhiên, khi biểu tình tái diễn nhiều lần, nó không nhận được những ưu đãi như thế nữa. Các lực lượng chức năng thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ để giải tán từ rất sớm. Họ phân tách đoàn người biểu tình thành các nhóm nhỏ, thuyết phục và đôi khi cưỡng chế đối với những người muốn tiếp tục biểu tình (thường là người phái “chống nhà nước”).
Một số ý kiến cho rằng, qua hành động của lực lượng chức năng có thể đoán được thái độ của Nhà nước với hoạt động biểu tình. Khi có sự ủng hộ ngầm, các lực lượng chức năng đảm bảo cho biểu tình được diễn ra suôn sẻ. Khi không “bật đèn xanh”, biểu tình nếu được khơi lên thì cũng diễn ra rất ngắn ngủi. Năm 2011, lần đầu tiên Thông tấn xã Việt Nam phá tan sự im lặng vốn có của truyền thông Nhà nước với các cuộc biểu tình bằng cách gọi đây là hoạt động tự phát, “tụ tập để thể hiện lòng yêu nước và ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc”. Dù không công nhận, hoặc chỉ công nhận ở mức thấp như trên, nhưng với nhiều người, rõ ràng Nhà nước đã có động thái ủng hộ biểu tình bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ.
Với thông điệp được cho là kín đáo này, phái “thân nhà nước” khá nhạy cảm. Khi nhận biết, họ tự nguyện giải tán hoặc không tham gia ngay từ đầu. Còn những người thuộc phái “chống nhà nước” luôn tìm cách kéo dài các cuộc biểu tình và cách chống lại sự điều hành trật tự trị an. Đôi lúc sự lì lợm này đã gây ra các vụ đụng độ. Năm 2011, một người biểu tình tên Đức, sống ở khu ĐH Bách Khoa, Hà Nội bị một người khác - mặc thường phục - đạp vào mặt. Những sự vụ như vậy, dù chẳng ăn nhằm gì với hoạt động trấn áp biểu tình ở nước ngoài, được phái “chống nhà nước” và các đài báo phương Tây hướng địa phương ưu tiên thổi phồng, cốt đào sâu ngăn cách giữa người biểu tình với lực lượng chức năng và làm xấu hình ảnh Nhà nước.
Trong các mô tả của phái này, lực lượng chức năng là “những kẻ bán nước”, còn những người bị khống chế và cách ly khỏi hoạt động biểu tình như yếu tố bất ổn tiềm tàng thường được tôn vinh như những anh hùng. Năm 2007, một em học sinh tên Huyền Hương bị tạm giữ (không quá nửa ngày) được báo đài Hải ngoại vinh danh là “xứng danh con cháu Bà Trưng – Bà Triệu”. Còn trong năm 2011, một người phụ nữ nên tên Minh Hằng được phái “chống nhà nước” bầu chọn là “nhân vật của năm”. Người này từng hùng hồn tuyên bố yêu nước bằng cả “máu trên và máu dưới”. Trên hai vai bà ta còn săm chữ “nợ nước” – “thù nhà” (sau người ta mới hiểu ý nghĩa cao siêu của mấy chữ đó là “cục nợ của đất nước” và “kẻ thù của gia đình”).
Tóm lại: Đầu tiên Trung Quốc xâm phạm chủ quyền Việt Nam, Nhà nước lên tiếng phản đối, phái “chống nhà nước” nhân dịp kích động biểu tình. Biểu tình nổ ra với sự tham gia của “chống nhà nước” lẫn “thân nhà nước”. Trong khi “thân nhà nước” biểu tình trong khuôn khổ thì phái “chống nhà nước” luôn tìm vượt quá, gây rối và chống lại người thi hành công vụ. Các năm 2007, 2011, 2012 đều diễn ra như vậy.
Con dao hai lưỡi
Những sự kiện hiếm hoi như vậy trong đời sống chính trị - xã hội Việt Nam sẽ luôn được truyền thông quốc tế săn đón. Trong khi các xuất bản phẩm hướng địa phương (BBC, RFA, RFI tiếng Việt…) tìm cách khoét sâu quan hệ Nhà nước – người biểu tình thì các xuất bản phẩm quốc tế (tiếng Anh) thường tập trung vào những mâu thuẫn giữa Việt Nam – Trung Quốc và đặt nó trong bối cảnh địa chính trị khu vực. Trong đó, Trung Quốc được mô tả như kẻ bắt nạt to xác. Bị phản đối, vì những hành vi sai trái, dù ở đâu, cũng là mất thể diện, đây là điều tối kỵ với một quốc gia đang tô vẽ cho mình sự “trỗi dậy hòa bình” như Trung Quốc.
Bên cạnh nỗ lực đa quốc tế hóa đề biển Đông, hiện đại hóa quân đội để tạo thế răn đe (thậm chí, bí mật thực thi các biện pháp vũ lực bảo vệ chủ quyền), đầu tư nhiều tiền của cho các đảo tiền tiêu ở Trường Sa, việc thả cho cuộc biểu tình đầu tiên nhưng lại thu hẹp dần các cuộc biểu tình tiếp theo, Nhà nước Việt Nam vừa xả bớt sự giận dữ của dư luận trong nước đối với các hành vi gây hấn của Trung Quốc, vừa làm bẽ mặt Bắc Kinh trước cộng đồng quốc tế nhưng lại không cho nước này cái cớ leo thang.
Bên cạnh đó, các cuộc biểu tình là hàn thử biểu thăm dò thái độ của người dân, nhất là tầng lớp thanh niên, tới các vấn đề quốc gia đại sự cũng như sự tin tưởng đối với chế độ và cả mẫn cảm công dân của họ. Thông qua các cuộc biểu tình, tinh thần ái quốc và lòng tự hào dân tộc được lan tỏa mạnh mẽ, giống những gì mà BBC mô tả về cuộc biểu tình năm 2007 – người viết không nhớ chính xác nhưng đại ý là - “lần đầu tiên, tình cảm ái quốc của thanh niên xứ này vốn chỉ thể hiện qua các giải bóng đá có đội tuyển quốc gia tham dự, nay đã chuyển sang vấn đề trọng yếu của an ninh quốc gia”.
Trên mạng còn có những tranh cãi bất tận về việc “nên hay không nên tham gia biểu tình”. Trong số những người trả lời không, ngoài người bàng quan, số còn lại đặt trọn niềm tin chính trị của họ vào sự chỉ đạo (ra mặt) của Nhà nước. Những người trả lời có, ngoài phái “chống nhà nước”, là những người muốn giải tỏa tâm lý chống Trung Quốc, biểu lộ tinh thần yêu nước của họ một cách công khai. Bên cạnh đó, cũng có người băn khoăn giữa hai dòng nước vì đi biểu tình ở Việt Nam vẫn là điều nhạy cảm (bởi chưa có văn bản luật tạo hành lang pháp lý thực hiện hoạt động này). Thêm vào đó, nỗi sợ “bị lợi dụng” như con ngáo ộp ám ảnh nhiều người. Dù vậy, những người tham gia biểu tình từng thể hiện “sức đề kháng khá cao” với các âm mưu lợi dụng. Năm 2007, trong cuộc biểu tình thứ hai (16/12), các thành viên diễn đàn Tathy đã đá đít, tống cổ (theo nghĩa đen của những từ này) Phạm Hồng Sơn, một nhân vật bất đồng chính kiến khỏi đoàn biểu tình. Họ biết, sự xuất hiện của Sơn không đảm bảo an toàn cho cuộc tuần hành của những người yêu nước chân chính. Tuy nhiên, “sức đề kháng” là một đại lượng biến thiên. Trong cuộc biểu tình 1/7/2012, sự thiếu vắng các thành viên phái “thân nhà nước” là dịp để phái “chống nhà nước” lấn lướt và trương các khẩu hiệu có ý chỉ trích Nhà nước. (Trong lần biểu tình này, các biểu ngữ chống Trung Quốc tuy nhiều, nhưng lại hết sức khiêm tốn về hình thức).
Từ những ghi nhận trên đây, có thể đưa ra một số nhận định, biểu tình ở Việt Nam liên quan đến xung đột trên biển Đông là chuỗi những “kích thích – đáp ứng” đi từ đối ngoại tới đối nội. Nhà nước, vì muốn kiềm chế sự hung hăng Trung Quốc nên đã để vài cuộc biểu tình diễn ra (thường chỉ là cuộc biểu tình đầu tiên). Phái “chống nhà nước” thường nhân cơ hội này để lồng ghép các nội dung chỉ trích Nhà nước và nỗ lực kích động tăng số lần biểu tình, gây rối, phá hoại trật tự trị an, tiến tới bạo loạn lật đổ. Một phần, do thái độ cực kỳ năng nổ của phái “chống nhà nước” đối với biểu tình, một bộ phận dân chúng mạnh dạn hơn thể hiện nhu cầu bày tỏ quan điểm chống Trung Quốc. Khi tham gia các hoạt động này, họ có thể tỉnh táo và làm chủ tình hình như những gì diễn ra hồi năm 2007 nhưng nếu không đủ lượng để biến đổi thành chất, họ dễ bị bất lực và chìm nghỉm trong chuẩn bị, tính toán và lấn lướt như những gì diễn ra ngày 1/7 vừa rồi.
Tựu chung lại, biểu tình là công cụ điều tiết của Nhà nước để đối phó với Trung Quốc nhưng lại là một con dao dễ làm đứt tay người sử dụng. Nếu như những lần trước, bài “thả cho biểu tình lần đầu, ngăn các cuộc biểu tình lần sau” phát huy hiệu quả công kích Trung Quốc, thì đến nay, nó cần thêm chất xúc tác để bảo đảm biểu tình diễn ra mà Nhà nước không chịu cảnh gậy ông đập lưng ông.
(1) Năm 2007, cuộc biểu tình ngày 9/12 và 16/12 bắt nguồn từ việc Trung Quốc tuyên bố thành lập cái gọi là đơn vị hành chính Tam Sa.
Năm 2011, các cuộc biểu tình (hơn 10 cuộc, bắt đầu từ ngày 5/6) bắt nguồn từ việc Trung Quốc cho tàu phá hoại hoạt động thăm dò của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam ở khu đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Năm 2012, cuộc biểu tình ngày 1/7 diễn ra sau khi Trung Quốc tuyên bố nâng cấp cái gọi là đơn vị hành chính Tam Sa lên cấp thành phố. Đồng thời, Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC) tiến hành mời thầu trái phép 9 lô dầu khí thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Các nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế gọi đây là âm mưu biến khu vực không có tranh chấp thành có tranh chấp, nhằm hiện thực hóa đường 9 đoạn “liếm trọn” biển Đông (U-line hay còn gọi là “đường lưỡi bò”)..
(2) Đôi khi, để kiếm cái cớ biểu tình, nhóm này còn núp bóng các phát ngôn của quan chức Nhà nước. Năm 2011, phái này lấy việc ủng hộ Thủ tướng Việt Nam đề xuất xây dựng Luật Biểu tình để có cớ xuống đường gây rối. Năm 2012, phái này kêu gọi biểu tình để “ủng hộ Luật Biển Việt Nam vừa được thông qua”.
Tôi đã đi, và đã trào nước mắt khi thấy đồng bào mình bị bắt.
Trả lờiXóaTôi đã đi bên cạnh một người phụ nữ mảnh khảnh khoác áo nâu sồng. Chị ấy vừa đi vừa hát: “Việt Nam không đòi xương máu, Việt Nam kêu gọi thương nhau”
Tôi đã đi, và đã ngậm ngùi thấu hiểu một điều: dân tộc này chưa bao giờ đủ cơm ăn áo mặc cho tất cả mọi người, nhưng luôn thừa thãi lòng hận thù, nghi kỵ, chia rẽ…
Tôi đã đi, và càng chạm trán với bạo lực, tôi càng hiểu bạo lực là liều thuốc độc đã và đang chia cắt dân tộc tôi trong rất nhiều năm.
Tôi đã đi, và vẫn tin chỉ có tình yêu thương, lòng khoan thứ mới có thể đưa dân tộc tôi khỏi kiếp trầm luân. Dẫu những thứ đó ngày càng hiếm hoi và xa xỉ.
Xin đừng để lòng hận thù kéo dài thêm lời nguyền bất hạnh trên phúc phận của dân tộc chúng ta.
Xin hãy cùng nhau thắp một ngọn nến để cầu nguyện cho những người anh em bị bắt sáng nay, và cho cả những người bắt họ nữa.
8 giờ sáng. Tôi đi xe ôm lên cà phê Mây khu vực nhà thờ Đức Bà.Các anh Lê Hiếu Đằng, CaoLlập , Hạ Đình Nguyên, Huỳnh Ngọc Chênh, Nguyển Quốc Thái , gs Tương Lai, nhà văn Nguyễn Hòa , Andre Menras vv. Tay an ninh quen mặt bắt tay tôi trên hè “anh cố ôn hòa nhé! “ tôi cười “chúng tôi ôn hòa nhưng tuy vào thái độ có gây bùng nổ từ phía các anh hay không mà thôi.”
Trả lờiXóa9g kém 15 Andre Menras cầm tấm bảng khẩu hiệu mở đầu. cuộc tuần hành nhóm, cuộc cãi vả nhỏ nổ ra ngay khi một chiếc áo xanh an ninh giựt tấm bảng. Anrde giựt lại móc thẻ chứng minh nhân dân “ anh nên nhớ tôi là công dân việt nam, tôi phản đối Trung Quốc ,ủng hộ chính phủ Việt Nam. Andre dễ nóng máu, mặt mũi đỏ gay, một viên đá phang vào tấm bảng từ một thanh niên thường phục. Andre lao vào túm cổ áo, chúng tôi can anh bình tình. Khi ấy khu vực công viên đã nóng lên. Một số anh em trẻ bị dồn lên xe. Cuộc dằng co trước máy chụp ảnh và quay phim của cả n hững người tham gia lẫn an ninh thường phục. anh Lê Hiếu Đằng lao ra trước mũi xe chăn đầu không cho di chuyển nhưng anh bị một tay to cao đẩy vào lề, chiếc xe vọt mất. Nghe nói trên xe chị em Huỳnh Thục Vy…
Đoàn tuần hành tiến về phía đường Hai Bà Trưng nơi là Tổng lãnh sự quán Trung Quốc thu hồi từ tòa Đại sứ Đài Loan trươc 1975. Hàng rào không cho đoàn tuần hành áp sát ,đám đống dừng lại dương cao cờ tổ quốc hét “ Hoàng sa – Trừong sa là của Việt Nam “ một anh đứng tuổi đeo cà vạt nóng máu “ Đả đảo China.” Tay an ninh chìm còn trẻ đứng bên lề lầm bầm vừa đủ nghe “ đả đảo cái con c…” lập tức nhiều gương mặt trẻ đứng cạnh quay phắt lại. Nó chuồn vào đám đông mất dạng.
Công bằng mà nói, sau một số va chạm ban đầu. Cuộc tuần hành được an ninh áo xanh , áo xám , dân phòng dẹp đường cho đi trật tự.không cản trở giao thông.họ chỉ đi theo và ngăn vào những con đường “ nhạy cảm “ như tòa đại sứ Mỹ đường Lê Duẩn
Trong dòng tuần hành mà tôi nhận ra nhiều gương ma9t5 quen thuốc của ngày 6 tháng 5 2011 . an ninh chìm nam nữ có đủ..không sao chuyện ai nấy làm. Chúng tôi dặn một số bạn trẻ cứ làm đúng nghĩa vụ và tránh khiêu khích không cần thiết.
11g từ quán cà phê Mây gọi taxi về nhà cùng một người bạn trẻ từ Nha Trang vào tham gia..2 chiếc áo sọc bám theo. Anh taxi hỏi chú vừa xuống đường đúng không ? tôi cười gật đầu. Anh taxi đề nghị để cháu lươn vào vòng giỡn chơi chút nhá, cháu cắt đuôi dùm chú nhá ? ok! Thế là chỉ vài vòng lả lướt ra phía xa lộ với tốc độ cao.Hai chú an ninh đã “ không hoàn thành nhiệm vụ”.về chắc bị sếp rầy dữ. Cảm ơn chú taxi, còn trẻ. Khi tôi hỏi tên để nhớ anh bảo cháu tên Ý . “tôi đưa ngón tay cái “ hết ý !”
Cơn sốt suốt đÊm qua còn làm ngầy ngật, về nhà lăn ra thở và ho rũ rượi. Không rõ nên buồn hay vui. Chỉ thấy thôi thì nghĩa vụ công dân cứ phải làm cho xong cái đã.
Theo: Đỗ Trung Quân Fb
Mặc dù trước giờ G, đã có rất nhiều luồng ý kiến khác nhau về lời kêu gọi biểu tình lần này, nhưng kết quả cuối cùng thì chúng ta đã thấy, hình ảnh người Việt yêu nước Việt đẹp đẽ biết bao.
Trả lờiXóaNhững lần café cuối tuần trò chuyện cùng lực lượng an ninh ở Nha Trang, về cuộc tuần hành sắp tới, tôi có trao đổi về quyền biểu tình và ý thức công dân.
Các anh cũng đã nói với tôi rằng, quan trọng là ý thức, nếu ai cũng ý thức được hành vi của mình, và tôi tin rằng, bảo vệ chủ quyền đất nước là nhiệm vụ không phải của riêng ai.
Tuy nhiên, cho đến hết sáng hôm nay, từ những thông tin mà tôi nhận được từ bạn bè mình, đã chứng minh rằng: không phải chỉ cần có ý thức là được.
Tại Sài Gòn, hàng loạt bạn trẻ tham gia biểu tình từ mùa hè năm ngoái bị “thăm hỏi” trước ngày Chủ Nhật.
Có bạn được mời lên công an phường để làm việc hơn 3 tiếng đồng hồ với lý do “hoàn thành thủ tục khai báo tạm trú, tạm vắng”, để rồi đi đến kết luận là “Chủ Nhật em đừng đi biểu tình”. Không dừng lại ở đó, 11h30 đêm, công an khu vực đến kiểm tra nhân khẩu từng phòng trong nhà chỉ vì trước đó lực lượng làm nhiệm vụ “bám sát” đã lạc mất dấu bạn này khi bạn đi ăn tối.
Lại có thêm một lối mời mới, đầy... "sáng tạo" của ông Chủ tịch UBND phường Thạnh Xuân, quận 12, Sài Gòn gửi đến họa sĩ Lê Quý Anh Hào mới "khủng": "giải quyết vấn đề khai thông cống rãnh"(!?).
Rồi một bạn khác được mời ra café nói thẳng:
- Chủ Nhật này tôi sẽ đi.
- Em đừng đi vì em sẽ không ra đó được đâu. Ngày mai sẽ có trấn áp, chưa chắc gì ở đó em được an toàn.
- Anh đang đe dọa tôi à?
- Không, anh chỉ mong em ở nhà để bớt gánh nặng cho tụi anh. Cũng coi như em có thành ý nhượng bộ anh lần này.
Nhiều bạn khác thì được công an khu vực hỏi thăm và tác động với gia đình, người thân.
Và đỉnh điểm là sáng Chủ Nhật trước cửa nhà các bạn này đều có trạm chốt dã chiến.
Họ - những người trẻ này không phải là những công dân có ý thức về vấn đề chủ quyền của đất nước sao?
Và tại sao lực lượng an ninh phải tìm cách ngăn chặn, thậm chí là cưỡng chế lòng yêu nước của họ một cách thô bạo bằng các hành vi theo dõi, trấn áp và bắt bớ họ như vậy??
Đừng lý giải cho hành vi cưỡng chế lòng yêu nước là giữ gìn trật tự xã hội, bởi những người bị canh giữ trên đều là những người có ý thức xã hội rất tốt.
Ý thức công dân với xã hội là gì? Nếu không bắt đầu từ việc có thái độ rõ ràng trước những hành động ngang ngược chống Trung Quốc xâm lược.
Ý thức công dân là gì? Nếu không là sự tự giác trước quyền lợi và nghĩa vụ của mình?
Trong khi luật pháp Việt Nam chưa có những quy định rõ ràng về hành vi biểu tình của công dân để bày tỏ thái độ trước các vấn đề xã hội, thì việc lực lượng an ninh có các hành vi cưỡng chế lòng yêu nước của những công dân trẻ có ý thức như trên sẽ khiến người ta đặt câu hỏi về sự nhất quán trong việc tuyên bố chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Mẹ Nấm
Đã diễn ra các cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở hai thành phố lớn tại Việt Nam hôm Chủ nhật.
Trả lờiXóaPhóng viên hãng tin AP nói khoảng 200 người cầm cờ, hô khẩu hiệu phản đối Trung Quốc ở Hà Nội.
Trong khi đó, một blogger ở Sài Gòn nói trên 500 người đã xuống đường ở thành phố tại miền Nam.
Theo bản tin AP từ Hà Nội, chừng 200 người đã diễu hành về phía tòa đại sứ Trung Quốc.
"Công an đã ngừng giao thông và không chặn cuộc biểu tình, nhưng khu vực xung quanh tòa đại sứ bị phong tỏa," theo bản tin.
Tại Hà Nội, blogger Nguyễn Xuân Diện mô tả cuộc tuần hành bắt đầu từ 9h sáng.
Theo ông, "một số xe cảnh sát hướng dẫn bà con đi trên vỉa hè, và phân luồng giao thông để đảm bảo an toàn cho đoàn biểu tình."
Đến khoảng 10h36, blogger này nói đoàn biểu tình "tự giải tán tại khu vực Hồ Gươm".
Còn từ Sài Gòn, blogger Huỳnh Ngọc Chênh nói trên 500 người xuống đường, và "công an, dân phòng và trật tự đô thị xuất hiện vô cùng đông, bao vây các bạn trẻ và bắt một số lên xe".
"Nhiều người xông vào dằng co, không cho xe bắt người chạy. Ngay lúc ấy, nhóm biểu tình xuất phát từ trước nhà thờ Đức Bà do các trí thức yêu nước dẫn đầu cũng vừa kéo đến."
"Lực lượng an ninh tăng cường mỗi lúc mỗi đông cuối cùng cũng đóng được cửa xe và cho xe chạy," theo cây bút này.
Ông Huỳnh Ngọc Chênh, cựu nhà báo của tờ Thanh Niên, mô tả đoàn người đi qua tòa lãnh sự mới của Trung Quốc, "nhưng bị lực lượng an ninh lập rào cản chặn lại cách đó 300 mét".
"Đoàn dừng lại đây hô vang các khẩu hiệu Việt Nam, Hoàng Sa, Trường Sa. Sau đó đoàn kéo ngược lại đường Pasteur về lại công viên 30. 4 trước dinh Thống Nhất."
"Đoàn biểu tình, giờ này, đã được bổ sung đông hơn, định kéo xuống đường Lê Lợi và sau đó tự giải tán nhưng lực lượng trật tự được kéo đến ngăn cản quyết liệt, không cho đi nữa, anh Lê Hiếu Đằng kêu gọi mọi người giải tán và ra về trong trật tự," theo blogger viết từ Sài Gòn.
Tính đến chiều giờ Việt Nam, các tờ báo lớn ở trong nước vẫn im lặng, không nói gì về cuộc biểu tình.
Một số trang blog và mạng xã hội như Facebook những ngày qua đăng tải những lời kêu gọi xuống đường để “ủng hộ Luật Biển Việt Nam” và “phản đối ý đồ xâm lược của Trung Quốc”.
Hình ảnh về các cuộc biểu tình ở Việt Nam mùa hè năm ngoái được đăng lại, trong khi các công dân mạng đồn đoán liệu chính quyền Việt Nam có ngăn chặn biểu tình hay không.
'Vận động không đi'
Trong khi đó, tổ chức nhân quyền đặt ở Mỹ, Human Rights Watch, cho rằng có đàn áp của công an ở cả Hà Nội và TP. HCM.
Thông cáo của tổ chức này nói: "Hành động của công an chống lại biểu tình hôm nay ở Hà Nội và TP. HCM một lần nữa chứng tỏ phản ứng quen thuộc của giới chức nhằm quấy rối và chặn mọi hình thức biểu tình ôn hòa."
Trước đó một ngày, từ Hà Nội, blogger Phương Bích mô tả: “Có người không đi, cũng không ủng hộ thì dọa: đi biểu tình là bị bắt đấy! Hoặc nguy cơ bị đàn áp là cao!”
“Bắt đầu lẻ tẻ có người lên tiếng than phiền bị các loại đối tượng ‘quấy nhiễu’,” theo cây viết này.
Một người khác, blogger Nguyễn Tường Thụy, cho hay được chính quyền địa phương đến vận động không đi biểu tình.
Trả lờiXóa“Nếu tôi vi phạm pháp luật thì tôi chịu trách nhiệm cá nhân. Tôi phản đối chính quyền và công an chà đạp lên pháp luật,” blogger này viết.
Mặc dù những người ra lời kêu gọi thận trọng nhấn mạnh đây là sự kiện ủng hộ Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Biển, cũng xuất hiện tiếng nói từ một số nhân vật chống Đảng Cộng sản.
Hòa thượng Thích Quảng Độ, từ Sài Gòn, kêu gọi “toàn thể đồng bào Việt Nam không phân biệt chính kiến, tôn giáo, già trẻ, nam nữ, dân tộc, đảng phái, trong và ngoài nước…hãy cùng nhau xuống đường biểu tình vào ngày Chủ nhật để chống ngoại xâm, cứu nguy đất nước”.
Giới Phật tử ở bang Texas, Hoa Kỳ, cũng tuyên bố sẽ biểu tình trước Tòa Lãnh sự quán Trung Quốc.
Việc báo chí chính thống tại Việt Nam tự do đăng bài chỉ trích Trung Quốc những ngày qua đã làm rộ tin đồn rằng chính quyền sẽ “làm ngơ” cho biểu tình xảy ra.
Nhưng blogger Phương Bích lưu ý: “Nhiều người vẫn hiểu rằng thực ra chính quyền chả sợ gì biểu tình chống Trung Quốc đâu, mà chỉ lo nó biến tướng thành biểu tình lật đổ chính quyền thôi.”
Dường như đây là một nguyên do khiến chính quyền dập tắt đợt biểu tình mùa hè năm ngoái.
So với nhiều đô thị phồn hoa khác trên thế giới với các hoạt động về đêm đa dạng, buổi sáng sớm ở Hà Nội, đặc biệt là vào các ngày cuối tuần, thường ồn ào và náo nhiệt hơn rất nhiều vì thành phố đã trở dậy ngay từ khi mặt trời mọc.
Trả lờiXóaSáng Chủ nhật ngày 1-7-2012 cũng không phải là một ngoại lệ mặc dù trời đã mưa không ngớt suốt từ cả đêm hôm trước. Cuộc biểu tình ủng hộ luật biển và phản đối những hành động gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông tưởng như đã bị hoãn lại khi trên các trang mạng bắt đầu có những thông tin cập nhật tình hình thời tiết không thuận lợi và kêu gọi hoãn biểu tình từ tờ mờ sáng.
Tuy nhiên những điều đó đã không ngăn cản được hơn 200 người mặc kệ trời mưa gió đến tham gia với bầu nhiệt huyết và lòng yêu nước mãnh liệt.
Dù vậy, một điều đáng băn khoăn là trong số hơn 200 người biểu tình yêu nước sáng nay tại Hà Nội, số lượng học sinh sinh viên và thanh niên chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Mặc dù những người này đóng vai trò chủ chốt trong việc dẫn đoàn biểu tình và hô vang các khẩu hiệu, một điều không thể phủ nhận đó là so với thành phần dân số với hơn 40% dưới độ tuổi 30, lực lượng này là quá mỏng.
Thờ ơ chính trị
Khó có thể nói đại bộ phận giới trẻ Hà Nội vẫn còn đang ngủ nướng khi cuộc biểu tình diễn ra. Các quán ăn và cafe buổi sáng trên phố cổ và phố ẩm thực nơi đoàn diễu hành đi qua vẫn có khá đông những người trẻ tuổi tận hưởng bầu không khí một ngày mát mẻ hiếm hoi giữa mùa hè. Nhưng điều có thể thấy rõ ràng nhất là phần đông trong số họ tỏ vẻ ngạc nhiên không hiểu chuyện gì đang diễn ra. Nhiều người còn xôn xao bàn tán xem Trường Sa và Hoàng Sa là còn hay mất.
Nguyên nhân trực tiếp của sự thiếu hiểu biết này có lẽ phần lớn là do chính phủ và Đảng Cộng Sản Việt Nam đã giữ kín tất cả các thông tin về tranh chấp biển Đông trong suốt 3 thập kỉ qua. Tất cả những gì học sinh được học trong trường cũng chỉ dừng lại ở việc biết tên 2 quần đảo.
Sự thiếu hiểu biết đi kèm với một nền văn hoá vẫn đậm chất Khổng giáo khi người dân ngần ngại ít dám đòi hỏi, yêu cầu, hay thách thức chính quyền cùng với di sản từ cơ chế “xin-cho” từ thời bao cấp và những bất cập khó giải quyết trong cơ chế hiện nay tạo nên một thái độ thờ ơ, vô cảm chính trị trong giới trẻ.
Sự vô cảm này còn có một nguyên do khác đó là tuyệt đại đa số giới trẻ không bị ảnh hưởng trực tiếp từ những chính sách ngoại giao có phần mềm mỏng một cách quá đáng hay thậm chí là nhu nhược của chính quyền Việt Nam đối với các vấn đề trên Biển Đông nói riêng và Trung Quốc nói chung.
Khi mà lợi ích trực tiếp của họ không hề bị đe dọa trong khi cái giá phải trả cho việc đi biểu tình là quá lớn nếu xảy ra những vụ bắt bớ và đàn áp như mùa hè năm ngoái, có ít lý do để những người trẻ tuổi đi biểu tình. Thậm chí một thanh niên còn phát biểu với những người biểu tình rằng mất đi Hoàng Sa, Trường Sa cũng không sao vì bộ đội sẽ đỡ khổ.
Những gia đình có chiến sĩ hy sinh để bảo vệ Trường Sa, Hoàng Sa hay trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1989 dường như lại có quá ít khả năng để cất lên tiếng nói. Trong khi đó, tầng lớp thanh niên với học thức và địa vị xã hội có khả năng tác động lên những chính sách của chính phủ lại không biết, không quan tâm, hoặc quyết định lặng im để bảo vệ quyền lợi cho chính mình.
Từ vườn hoa Lý Thái Tổ đến quảng trường Thiên An Môn
Trả lờiXóaSự vô cảm chính trị trong giới trẻ khiến ta liên tưởng đến cuộc đấu tranh của hàng vạn thanh niên và sinh viên Trung Quốc tại quảng trường Thiên An Môn năm 1989. Những thủ lĩnh của cuộc biểu tình đó cũng chỉ 19, 20 tuổi.
Tại vườn hoa Lý Thái Tổ sáng 1-7-2012, biểu tượng của tinh thần yêu nước lại là một bà cụ già - cụ Lê Hiền Đức, người mà năm nay đã hơn tuổi 80.
Khi những người trẻ tuổi không cất lên tiếng nói mạnh mẽ của mình, những câu nói đanh thép của cụ Đức cũng sẽ dần trở nên yếu ớt và chìm vào quên lãng.
Những thay đổi về mặt chính trị, quốc phòng, và ngoại giao sẽ không thể đến nếu như lực lượng nòng cốt sẽ là tương lai của Việt Nam vẫn tiếp tục vô cảm với an nguy và vận mệnh quốc gia.
Nhưng cuối cùng những lợi ích chung của dân tộc sẽ được ưu tiên đến đâu khi mà sự vô cảm, thờ ơ đang dần trở thành lối sống ngày càng được chấp nhận ở Việt Nam hiện nay?
Bài viết phản ánh quan điểm riêng của tác giả TÔ NAM, sinh viên Đại học Cornell, chuyên ngành Triết Học - Chính Trị - Kinh Tế.
Mô típ lặp lại và thông điệp ngầm
Trả lờiXóaBao giờ cũng vậy, các cuộc biểu tình đều bắt nguồn từ việc Trung Quốc có hành vi xâm phạm chủ quyền biển, đảo của Việt Nam (1). Sau đó, Nhà nước lên tiếng phản đối để thông báo cho toàn dân biết điều này. Trong dư luận hình thành làn sóng phẫn nộ với hành động hỗn xược của Trung Quốc, người dân có nhu cầu biểu thị tình cảm ái quốc và biểu tình là một lựa chọn. Hào hứng với cách thức này nhất là nhóm những người có tư tưởng chống đối nhà nước. Đây cũng là thường là nhóm tích cực kêu gọi tổ chức biểu tình (2). Tiếp đó, các cuộc biểu tình (thường có hơn một cuộc) diễn ra với sự tham gia của cả phái “chống nhà nước” - và những người - tạm gọi là phái “thân nhà nước” - ghét Trung Quốc, nhưng không chống chế độ.
Trong các cuộc biểu tình này, mọi người thường hô các khẩu hiệu chống Trung Quốc mạnh mẽ như “Trung Quốc, hàng xóm to xác xấu bụng”, “Trung Hoa vĩ đại, xử sự tầm thường”, “Biển Đông của chúng ta không phải ao nhà của nó”… (Có những khẩu hiệu nặng nề hơn theo “style” của những năm 1980 không hợp lắm với tình hình biển đảo nên người viết không nêu ra ở đây). Tuy ít, nhưng các khẩu hiệu cũng được viết bằng tiếng nước ngoài (tiếng Anh và tiếng Trung) như “Say NO to U-line, Say YES to UNCLOS”, China, stop invading Vietnam, Paracel Islands & Spratly Islands belong to Vietnam… Các khẩu hiệu này, đôi khi, còn sai chính tả hay ngữ pháp. Ví dụ như nhà báo Xuân Bình từng diễn tả khẩu hiệu “Paracel Islands & Spratly Islands belong to Vietnam” rất đơn giản là “Hoang Sa, Truong Sa of Vietnam”.
Trong các cuộc biểu tình, những người thuộc phái “chống nhà nước” luôn chăm chăm lồng ghép các nội dung chống Nhà nước để đạt mục đích chính trị của họ. Ví dụ, năm 2007, sinh viên Kim Duy (người tự xưng là cháu ngoại ông Kim Ngọc, cố bí thư tỉnh ủy Vĩnh Phúc) đã trưng bức tranh châm biếm cả Trung Quốc lẫn Nhà nước Việt Nam. Năm 2011, người ta trưng biểu ngữ “Vì đâu nên nỗi?”. Còn năm 2012 là biểu ngữ “Hãy ‘hành động’ xứng đáng với tiền thuế của dân”…
Điểm thú vị ở chỗ, các cuộc biểu tình luôn diễn ra vào chủ nhật, ngày mà mọi người được nghỉ - gồm cả lực lượng chức năng - bất chấp sự kiện khơi mào cho nó diễn ra từ đầu tuần, thậm chí tuần trước nữa. Ban đầu, các cuộc biểu tình này được tạo điều kiện và diễn ra êm thấm. Lực lượng chức năng không can thiệp, không để xảy ra va chạm. Thậm chí, ở Hà Nội, họ còn phân luồng giao thông để đoàn người biểu tình tuần hành qua các con phố, hoặc đi trên vỉa hè (năm ngoái) hoặc đi dưới lòng đường (năm nay). Đến gần trưa thì đoàn người biểu tình tự giải toán hoặc được thuyết phục giải tán.
Tuy nhiên, khi biểu tình tái diễn nhiều lần, nó không nhận được những ưu đãi như thế nữa. Các lực lượng chức năng thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ để giải tán từ rất sớm. Họ phân tách đoàn người biểu tình thành các nhóm nhỏ, thuyết phục và đôi khi cưỡng chế đối với những người muốn tiếp tục biểu tình (thường là người phái “chống nhà nước”).
Một số ý kiến cho rằng, qua hành động của lực lượng chức năng có thể đoán được thái độ của Nhà nước với hoạt động biểu tình. Khi có sự ủng hộ ngầm, các lực lượng chức năng đảm bảo cho biểu tình được diễn ra suôn sẻ. Khi không “bật đèn xanh”, biểu tình nếu được khơi lên thì cũng diễn ra rất ngắn ngủi. Năm 2011, lần đầu tiên Thông tấn xã Việt Nam phá tan sự im lặng vốn có của truyền thông Nhà nước với các cuộc biểu tình bằng cách gọi đây là hoạt động tự phát, “tụ tập để thể hiện lòng yêu nước và ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc”. Dù không công nhận, hoặc chỉ công nhận ở mức thấp như trên, nhưng với nhiều người, rõ ràng Nhà nước đã có động thái ủng hộ biểu tình bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ.
Trả lờiXóaVới thông điệp được cho là kín đáo này, phái “thân nhà nước” khá nhạy cảm. Khi nhận biết, họ tự nguyện giải tán hoặc không tham gia ngay từ đầu. Còn những người thuộc phái “chống nhà nước” luôn tìm cách kéo dài các cuộc biểu tình và cách chống lại sự điều hành trật tự trị an. Đôi lúc sự lì lợm này đã gây ra các vụ đụng độ. Năm 2011, một người biểu tình tên Đức, sống ở khu ĐH Bách Khoa, Hà Nội bị một người khác - mặc thường phục - đạp vào mặt. Những sự vụ như vậy, dù chẳng ăn nhằm gì với hoạt động trấn áp biểu tình ở nước ngoài, được phái “chống nhà nước” và các đài báo phương Tây hướng địa phương ưu tiên thổi phồng, cốt đào sâu ngăn cách giữa người biểu tình với lực lượng chức năng và làm xấu hình ảnh Nhà nước.
Trong các mô tả của phái này, lực lượng chức năng là “những kẻ bán nước”, còn những người bị khống chế và cách ly khỏi hoạt động biểu tình như yếu tố bất ổn tiềm tàng thường được tôn vinh như những anh hùng. Năm 2007, một em học sinh tên Huyền Hương bị tạm giữ (không quá nửa ngày) được báo đài Hải ngoại vinh danh là “xứng danh con cháu Bà Trưng – Bà Triệu”. Còn trong năm 2011, một người phụ nữ nên tên Minh Hằng được phái “chống nhà nước” bầu chọn là “nhân vật của năm”. Người này từng hùng hồn tuyên bố yêu nước bằng cả “máu trên và máu dưới”. Trên hai vai bà ta còn săm chữ “nợ nước” – “thù nhà” (sau người ta mới hiểu ý nghĩa cao siêu của mấy chữ đó là “cục nợ của đất nước” và “kẻ thù của gia đình”).
Tóm lại: Đầu tiên Trung Quốc xâm phạm chủ quyền Việt Nam, Nhà nước lên tiếng phản đối, phái “chống nhà nước” nhân dịp kích động biểu tình. Biểu tình nổ ra với sự tham gia của “chống nhà nước” lẫn “thân nhà nước”. Trong khi “thân nhà nước” biểu tình trong khuôn khổ thì phái “chống nhà nước” luôn tìm vượt quá, gây rối và chống lại người thi hành công vụ. Các năm 2007, 2011, 2012 đều diễn ra như vậy.
Con dao hai lưỡi
Những sự kiện hiếm hoi như vậy trong đời sống chính trị - xã hội Việt Nam sẽ luôn được truyền thông quốc tế săn đón. Trong khi các xuất bản phẩm hướng địa phương (BBC, RFA, RFI tiếng Việt…) tìm cách khoét sâu quan hệ Nhà nước – người biểu tình thì các xuất bản phẩm quốc tế (tiếng Anh) thường tập trung vào những mâu thuẫn giữa Việt Nam – Trung Quốc và đặt nó trong bối cảnh địa chính trị khu vực. Trong đó, Trung Quốc được mô tả như kẻ bắt nạt to xác. Bị phản đối, vì những hành vi sai trái, dù ở đâu, cũng là mất thể diện, đây là điều tối kỵ với một quốc gia đang tô vẽ cho mình sự “trỗi dậy hòa bình” như Trung Quốc.
Bên cạnh nỗ lực đa quốc tế hóa đề biển Đông, hiện đại hóa quân đội để tạo thế răn đe (thậm chí, bí mật thực thi các biện pháp vũ lực bảo vệ chủ quyền), đầu tư nhiều tiền của cho các đảo tiền tiêu ở Trường Sa, việc thả cho cuộc biểu tình đầu tiên nhưng lại thu hẹp dần các cuộc biểu tình tiếp theo, Nhà nước Việt Nam vừa xả bớt sự giận dữ của dư luận trong nước đối với các hành vi gây hấn của Trung Quốc, vừa làm bẽ mặt Bắc Kinh trước cộng đồng quốc tế nhưng lại không cho nước này cái cớ leo thang.
Bên cạnh đó, các cuộc biểu tình là hàn thử biểu thăm dò thái độ của người dân, nhất là tầng lớp thanh niên, tới các vấn đề quốc gia đại sự cũng như sự tin tưởng đối với chế độ và cả mẫn cảm công dân của họ. Thông qua các cuộc biểu tình, tinh thần ái quốc và lòng tự hào dân tộc được lan tỏa mạnh mẽ, giống những gì mà BBC mô tả về cuộc biểu tình năm 2007 – người viết không nhớ chính xác nhưng đại ý là - “lần đầu tiên, tình cảm ái quốc của thanh niên xứ này vốn chỉ thể hiện qua các giải bóng đá có đội tuyển quốc gia tham dự, nay đã chuyển sang vấn đề trọng yếu của an ninh quốc gia”.
Trả lờiXóaTrên mạng còn có những tranh cãi bất tận về việc “nên hay không nên tham gia biểu tình”. Trong số những người trả lời không, ngoài người bàng quan, số còn lại đặt trọn niềm tin chính trị của họ vào sự chỉ đạo (ra mặt) của Nhà nước. Những người trả lời có, ngoài phái “chống nhà nước”, là những người muốn giải tỏa tâm lý chống Trung Quốc, biểu lộ tinh thần yêu nước của họ một cách công khai. Bên cạnh đó, cũng có người băn khoăn giữa hai dòng nước vì đi biểu tình ở Việt Nam vẫn là điều nhạy cảm (bởi chưa có văn bản luật tạo hành lang pháp lý thực hiện hoạt động này). Thêm vào đó, nỗi sợ “bị lợi dụng” như con ngáo ộp ám ảnh nhiều người. Dù vậy, những người tham gia biểu tình từng thể hiện “sức đề kháng khá cao” với các âm mưu lợi dụng. Năm 2007, trong cuộc biểu tình thứ hai (16/12), các thành viên diễn đàn Tathy đã đá đít, tống cổ (theo nghĩa đen của những từ này) Phạm Hồng Sơn, một nhân vật bất đồng chính kiến khỏi đoàn biểu tình. Họ biết, sự xuất hiện của Sơn không đảm bảo an toàn cho cuộc tuần hành của những người yêu nước chân chính. Tuy nhiên, “sức đề kháng” là một đại lượng biến thiên. Trong cuộc biểu tình 1/7/2012, sự thiếu vắng các thành viên phái “thân nhà nước” là dịp để phái “chống nhà nước” lấn lướt và trương các khẩu hiệu có ý chỉ trích Nhà nước. (Trong lần biểu tình này, các biểu ngữ chống Trung Quốc tuy nhiều, nhưng lại hết sức khiêm tốn về hình thức).
Từ những ghi nhận trên đây, có thể đưa ra một số nhận định, biểu tình ở Việt Nam liên quan đến xung đột trên biển Đông là chuỗi những “kích thích – đáp ứng” đi từ đối ngoại tới đối nội. Nhà nước, vì muốn kiềm chế sự hung hăng Trung Quốc nên đã để vài cuộc biểu tình diễn ra (thường chỉ là cuộc biểu tình đầu tiên). Phái “chống nhà nước” thường nhân cơ hội này để lồng ghép các nội dung chỉ trích Nhà nước và nỗ lực kích động tăng số lần biểu tình, gây rối, phá hoại trật tự trị an, tiến tới bạo loạn lật đổ. Một phần, do thái độ cực kỳ năng nổ của phái “chống nhà nước” đối với biểu tình, một bộ phận dân chúng mạnh dạn hơn thể hiện nhu cầu bày tỏ quan điểm chống Trung Quốc. Khi tham gia các hoạt động này, họ có thể tỉnh táo và làm chủ tình hình như những gì diễn ra hồi năm 2007 nhưng nếu không đủ lượng để biến đổi thành chất, họ dễ bị bất lực và chìm nghỉm trong chuẩn bị, tính toán và lấn lướt như những gì diễn ra ngày 1/7 vừa rồi.
Tựu chung lại, biểu tình là công cụ điều tiết của Nhà nước để đối phó với Trung Quốc nhưng lại là một con dao dễ làm đứt tay người sử dụng. Nếu như những lần trước, bài “thả cho biểu tình lần đầu, ngăn các cuộc biểu tình lần sau” phát huy hiệu quả công kích Trung Quốc, thì đến nay, nó cần thêm chất xúc tác để bảo đảm biểu tình diễn ra mà Nhà nước không chịu cảnh gậy ông đập lưng ông.
Ghi chú:
Trả lờiXóa(1) Năm 2007, cuộc biểu tình ngày 9/12 và 16/12 bắt nguồn từ việc Trung Quốc tuyên bố thành lập cái gọi là đơn vị hành chính Tam Sa.
Năm 2011, các cuộc biểu tình (hơn 10 cuộc, bắt đầu từ ngày 5/6) bắt nguồn từ việc Trung Quốc cho tàu phá hoại hoạt động thăm dò của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam ở khu đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Năm 2012, cuộc biểu tình ngày 1/7 diễn ra sau khi Trung Quốc tuyên bố nâng cấp cái gọi là đơn vị hành chính Tam Sa lên cấp thành phố. Đồng thời, Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (CNOOC) tiến hành mời thầu trái phép 9 lô dầu khí thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Các nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế gọi đây là âm mưu biến khu vực không có tranh chấp thành có tranh chấp, nhằm hiện thực hóa đường 9 đoạn “liếm trọn” biển Đông (U-line hay còn gọi là “đường lưỡi bò”)..
(2) Đôi khi, để kiếm cái cớ biểu tình, nhóm này còn núp bóng các phát ngôn của quan chức Nhà nước. Năm 2011, phái này lấy việc ủng hộ Thủ tướng Việt Nam đề xuất xây dựng Luật Biểu tình để có cớ xuống đường gây rối. Năm 2012, phái này kêu gọi biểu tình để “ủng hộ Luật Biển Việt Nam vừa được thông qua”.