Khi truyền thông 'tấn công' cụ già

Nguyễn Hùng

bbcvietnamese.com

Những ngày cuối tháng Năm một người bạn làm truyền thông đặt câu hỏi 'thế nào là truyền hình lá cải' nhân vụ tranh cãi của một số báo Việt Nam xung quanh đề tài này.Sang đầu tháng Sáu, một số công dân mạng có vẻ tìm thấy câu trả lời trong phóng sự của Truyền hình Hà Nội và nhất là của Truyền hình Trung ương về bà Lê Hiền Đức, công dân chống tham nhũng có tiếng.

Bà Hiền Đức, người nói tên của bà do cố lãnh đạo Việt Nam Hồ Chí Minh đặt cho, muốn tham gia một cuộc gặp giữa Sở Thông tin Truyền thông Hà Nội và Tiến sỹ Nguyễn Xuân Diện, chủ một blog khiến chính quyền khó chịu.

Tuy nhiên bà không được cho vào tham dự và nói bảo vệ sở đã khiêng bà và 'quăng' xuống đất cũng như 'bẻ chân tay' bà hôm 1/6.

Cụ bà 82 tuổi nói bà sẽ không rời sở cho tới khi người ta khám sức khỏe cho bà sau vụ bà nói là bị 'hành hung'.

Mặc dù vậy bà nói với BBC bà đã yêu cầu được đưa chữa trị khi bị thương ở chân vào buổi tối nhưng phải mất vài tiếng sau người ta mới đưa bà đi.

Các blogger nói họ và con cháu của bà Hiền Đức muốn vào thăm bà trong đêm 1/6 và sáng sớm ngày 2/6 nhưng không được phép trong khi cảnh sát 113 tới nơi nhưng không can thiệp.

Truyền hình trung ương và truyền hình Hà Nội trong khi đó nói bà Hiền Đức có 'hành vi gây rối', làm vỡ cửa kính và có lời lẽ 'vô văn hóa'.

Một nhân viên bảo vệ được Truyền hình Việt Nam phỏng vấn cũng bác bỏ chuyện 'khiêng' hay 'hành hung' bà Hiền Đức.

'Trò mèo truyền thông'

Bình luận về chuyện vào cuộc của truyền hình Việt Nam, người có nick HUSDDUS bình luận trên Bấm một diễn đàn:

"Đây là loại tin đưa lên bản tin thời sự sao hả?... bạn giải thích dùm mình cả bài phóng sự này có chỗ nào đáng để đưa lên Thời sự đài truyền hình Việt Nam phát trên cả nước lúc 19h hàng ngày.

"...[N]ếu bà ấy sai đi nữa thì cũng không cần thiết phải đưa lên bản tin Đài truyền hình chính thống của Việt Nam những loại tin như vầy, giờ thời sự không phải là giờ cho thể loại tin này, và nếu xem từ nhiều nguồn trên mạng thì ngẫm lại đoạn phóng sự có nhiều thứ phải xem xét lại.

"VTV làm trò này thật mất mặt."

Trong khi đó người mang nick tranggunbound2 nhận xét:

"Hôm qua có xem vụ bà này trên thời sự Hà Nội. Cách đưa tin của nhà đài cực kỳ ỡm ờ, không hề nêu đầu đuôi câu chuyện, chỉ mô tả bà này như một bà lão khùng điên chuyên gây rối.

"Đúng là trò mèo của giới truyền thông."

Cũng có người có vẻ cho rằng việc chống tiêu cực của bà Hiền Đức đã khiến bà trở thành 'đối tượng' bị nhắm tới của truyền hình và nói "ủng hộ tiêu cực thì sống chống tiêu cực thì chết."

Trên một Bấm blog, có người bình luận còn trích hai câu thơ của Bùi Minh Quốc:

"Quay mặt vào đâu cũng phải ghìm cơn mửa.

"Cả một thời đểu cáng đã lên ngôi."

'Chí Phèo ăn vạ'

Nhưng những hình ảnh truyền hình cũng khiến một số công dân mạng bất bình với bà Lê Hiền Đức.

Người có nick matran241091 nhận xét:

"Nói chung là làm gì cũng phải bình tĩnh. Các hành vi phá phách này một phần là do cụ quá tự tin vào ảnh hưởng của mình, ăn vạ chính quyền.

"Thế là không được."

Còn RegNick1NgayDaBiBan viết: "Bà này không biết đúng sai thế nào nhưng hơi bị Chí Phèo. Nghe đâu đến tối đạp cửa kính chảy máu chân xong ngồi đấy ăn vạ."

Trên thực tế không gian mạng cũng chính là nơi bà Lê Hiền Đức bị 'nói xấu' đầu tiên.

Ngay từ hôm 22/5, blogger Beo, tức nhà báo Thu Hồng, đã có Bấm loạt bài 'vạch mặt' bà Đức và dùng từ ngữ lăng mạ về bà và nhạo báng cả chuyện bà từng được cố lãnh tụ khen ngợi.

Tấm vé số

Hai phóng sự trên truyền hình nhà nước và blog của một nhà báo cũng của nhà nước phản ánh sự khủng hoảng về đạo đức nghề nghiệp cũng như chuẩn mực xã hội nói chung ở Việt Nam.

Người làm báo chuyên nghiệp thường giữ cách viết nhất quán cả trên báo viết và trên blog, coi đó như 'thương hiệu' của mình.

Trong trường hợp đưa tin về bà Lê Hiền Đức, nhà báo có đạo đức nghề nghiệp cũng sẽ tự hỏi nếu người đó là mẹ hay bà của mình thì liệu mình có dùng từ 'dồ' như blogger Beo để chỉ một bà lão 82 tuổi từng được quốc tế vinh danh hay dùng từ 'ku Nghệ' để chỉ cố Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập ra nước Việt Nam cộng sản.

Mặt khác, cách đưa tin này đã không tôn trọng quyền được phản hồi của những người xuất hiện trên đài, báo, nhất là người dân bình thường.

Cả truyền hình trung ương và truyền hình Hà Nội đã chọn những chi tiết bất lợi nhất cho bà Đức để đưa vào bản tin nhưng những gì bà nói như bà bị hành hung, đòi được khám sức khỏe, bà chỉ được đưa tới bệnh viện sau khi bị thương nhiều giờ hay con cháu bà không được cho vào thăm đã không được nhắc tới để cân bằng lại.

Mặc dù không quay được cảnh bà Lê Hiền Đức "đập vỡ cửa kính" nhưng các phóng viên truyền hình vẫn khẳng định như thể họ nhìn thấy bà lão hành động như "phim chưởng" theo lời của một công dân mạng.

Trên thực tế, bà Lê Hiền Đức và ông Nguyễn Xuân Diện lại đang làm những gì mà truyền thông chính thống nhiều lúc không làm - đó là đưa lên không gian công cộng những tiếng nói của những người thấp cổ bé họng.

Chỉ có điều ở một chừng mực nào đó chính họ cũng lại là những người thấp cổ bé họng trong một xã hội nơi chuyện được đối xử công bằng nhiều khi chỉ là một tấm vé số.
Tham khảo thêm trên AnhBaSam:
Tô đỏ

1- Ngày 29/11/2004: Càng tìm hiểu kỹ, càng tự hào và yêu quý Đảng của mình. “Bà là một trong những nữ điệp báo quả cảm của Sở Liêm phóng Hà Nội trong những năm kháng chiến. Tên thật của bà là Phạm Thị Dung Mỹ nhưng những người sống quanh bà nhiều năm vẫn quen gọi bà là Lê Hiền Đức. Đây là bí danh bà dùng trong suốt quá trình kháng chiến và những năm dạy học tại trường Chu Văn An, Hà Nội. Bà đã từng được nhận nhiều Huân, Huy chương của Đảng và Nhà nước trao tặng như Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất, Huy hiệu chiến sĩ diệt dốt, Huy chương ngành tình báo Quân sự, Huy chương vì sự nghiệp giáo dục… “

2- Ngày 3/12/2004: Càng tìm hiểu kỹ, càng tự hào và yêu quý Đảng của mình (như bài trước).

3- Ngày 1/2/2005: Niềm tin dâng Đảng. “Với cụ bà Lê Hiền Đức, 73 tuổi, một trí thức cách mạng ở Hà Nội, cuộc thi là dịp để tìm hiểu sâu hơn về Đảng. Cụ bà tìm từng quyển sách, hỏi nhiều người về những điều chưa biết, viết nháp từng tờ rồi chép tay tất cả 29 trang giấy với tất cả tâm huyết và tình cảm đối với Đảng và Bác Hồ- để thể hiện lòng kính yêu và niềm tin sắt son đối với sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.“

4- Ngày 8/1/2008: Bà già lập blog chống tham nhũng, xứng danh với giải “Liêm chính”. “Đó là người nữ cán bộ mật mã của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cô Phạm Thị Dung Mỹ năm xưa và cũng chính là bà Lê Hiền Đức ngày nay, người phụ nữ Việt Nam sắp được Tổ Chức Minh Bạch Quốc Tế (Transparency International) trao tặng giải thưởng Liêm Chính (Integrity Award).“

5- Ngày 23/1/2008: Cần nhiều người như bà Lê Hiền Đức. “Lễ trao Giải thưởng Liêm chính của Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) đã được tổ chức hôm 21/1/2008, tại thủ đô Berlin của Đức. Một trong hai người vinh dự được nhận giải này năm nay là một giáo viên đã nghỉ hưu từ Việt Nam, bà Lê Hiền Đức, 75 tuổi từ Hà Nội.“

6- Ngày 31/1/2008: Luật về quyền tiếp cận thông tin-công cụ quan trọng để người dân tham gia phòng, chống tham nhũng. “Năm vừa qua, bà Lê Hiền Đức, một công dân Việt Nam đã được trao giải Liêm chính của Tổ chức Minh bạch Thế giới. Nếu chúng ta biết phát huy vai trò và trách nhiệm của xã hội tốt hơn nữa thì tôi tin rằng sẽ có thêm nhiều công dân chủ động tích cực và có hiệu quả hơn nữa đối với tệ nạn này.“

7- Ngày 8/2/2008: Giữ vẻ đẹp của chữ “Tết thầy”. “Gọi là các cụ học trò thật không ngoa, bởi có những học trò giờ đã lên chức ông chức bà, chức cụ vẫn luôn nhớ về những người thầy dạy mình từ thời phổ thông.  Bà Lê Hiền Đức (Pháo Đài Láng, Hà Nội) là một trong những người như vậy. Năm nay bà đã xấp xỉ 80 – cái tuổi được gọi là tuổi xưa nay hiếm – thế nhưng bà vẫn luôn nhớ về người thầy dạy phổ thông của mình với những tình cảm trân trọng nhất.” 

8- Ngày 5/11/2008: Bổ sung giải pháp hiệu quả phòng, chống tham nhũng. “Trong thực tế, ta đã có nhiều dũng sĩ chống giặc nội xâm. Nhưng việc khen thưởng, biểu dương những dũng sĩ ấy chưa kịp thời, chưa được nhiều. Như chúng ta biết, quốc tế cũng đã trao giải thưởng liêm chính cho bà Lê Hiền Đức về thành tích chống tham nhũng hơn 30 năm qua (bà cũng là dũng sĩ thời chống Mỹ trên đất Quảng Trị).“

9- Ngày 18/3/2009: Khen thưởng cá nhân có thành tích chống tham nhũng. “Ngày 18/3, Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (PCTN) phối hợp với Ban Chỉ đạo Thành phố Hà Nội tổ chức buổi gặp mặt 10 cá nhân có thành tích trong PCTN … 10 cá nhân được biểu dương gồm: … bà Lê Hiền Đức (trú tại ngõ 56 Pháo đài Láng, quận Đống Đa) là giáo viên nghỉ hưu, đã có thành tích tố cáo tham nhũng tại một số trường học; đã giúp đỡ người khác về mặt pháp lý, cách thức phòng và chống tham nhũng.”

Bôi đen

1- Ngày 5/6/2012: Làm rõ vụ gây rối và hủy hoại tài sản tại Sở Thông tin và Truyền thông TP Hà Nội.  Không nhắc tới nội dung trong 9 bài “Tô đỏ”.

2- Ngày 6/6/2012: Thực hiện nguyên tắc “Mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật”. Không nhắc tới nội dung trong 9 bài “Tô đỏ”.

 Lưu manh mạng Hồ Beo

Thăm dò trên trang Anh Ba Sàm tính đến 3:30 PM, 09/6/2012