Venezuela kiệt quệ vì kẻ bất tài

Khủng hoảng kinh tế triền miên chính là nguyên nhân hàng đầu, giải thích cho sự thất bại của ông Maduro cũng như của cánh tả trung thành với cố Tổng thống Chavez. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng đã bắt đầu từ năm 2010, tức là dưới thời ông Chavez, vì thế cho nên trong bản ‘‘luận tội’’, người ta không thể nào đổ hết tất cả mọi trách nhiệm vào đầu ông Maduro.

Thất bại lịch sử của ‘‘chủ nghĩa Chavez’’. Đó là hàng tựa đậm của báo Le Monde nói về kết quả bầu cử Quốc hội Venezuela. Đa số cử tri Venezuela đã dùng lá phiếu để trừng phạt phe thân cố Tổng thống Chavez. Sự kiện cánh hữu đối lập giành thắng lợi áp đảo mở ra một thời kỳ bấp bênh cho Venezuela.

Trong một đất nước bị chia rẽ trầm trọng trong vòng 15 năm qua giữa một bên là phe chống và một bên là phe trung thành với cố Tổng thống Hugo Chavez, liên minh cánh hữu đối lập (do ông Henrique Capriles lãnh đạo) tuy giành thắng lợi lớn, nhưng sẽ buộc phải ‘‘sống chung’’ với một vị Tổng thống cánh tả, ông Nicolás Maduro.

Trong trường hợp giành được hai phần ba số ghế (112 trên 167 ghế dân biểu), thì cánh hữu có quyền tổ chức trưng cầu dân ý đòi truất phế Tổng thống, hay là tiến hành cải tổ Hiến pháp kể từ tháng Tư năm 2016. Điều đó có nguy cơ dẫn tới đối đầu va chạm giữa hai phe chống và bênh chủ nghĩa Chavez.

Sở dĩ cánh tả cầm quyền gặp thất bại nặng nề, trước hết là vì đương kim Tổng thống Maduro là một kẻ bất tài, trong khi kinh tế Venezuela đang hấp hối kiệt quệ. Từ khi lên nắm quyền vào năm 2013, ông Maduro đã đánh mất lòng tin của cử tri Venezuela. Làm thì ít mà nói thì nhiều, ông Maduro lại có những phát biểu mà tờ báo cho là ‘‘bừa bãi’’, không xứng đáng với một nhân vật lãnh đạo.

Cương vị của ông Maduro lung lay vì ngay trong đảng của ông, cũng bắt đầu xuất hiện nhiều ý kiến bất đồng, những tiếng nói chỉ trích. Tại Venezuela, câu nói đùa ‘‘Maduro, más burro’’ đã trở thành một thành ngữ, qua đó dư luận hàm ý ông Maduro dốt nát đần độn, nếu không nói là ‘‘ngu như bò’’ (thành ngữ tiếng Tây Ban Nha là ‘‘más burro que un arado’’, burro ở đây là con lừa).

Một năm cầm quyền của chú hề Maduro

Trên các mạng xã hội, rất nhiều tuyên bố của ông Maduro bị giới trẻ nhái lại và họ gọi đó là những ‘‘trò hề của Maduro’’. Ông Maduro ngày càng bị cô lập, không đưa ra được những quyết định sáng suốt để chấn chỉnh kinh tế Venezuela, cho nên trong mắt của nhiều thành phần cử tri, ông là một nhà lãnh đạo kém cỏi, không có đủ bãn lĩnh để cầm cương, lèo lái đất nước.

Khủng hoảng kinh tế triền miên chính là nguyên nhân hàng đầu, giải thích cho sự thất bại của ông Maduro cũng như của cánh tả trung thành với cố Tổng thống Chavez.

Ăn mày dĩ vãng

Kinh tế Venezuela tuột dốc không phanh

Trong năm qua, tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Venezuela đã giảm gần 5%, trong năm nay GDP vẫn tiếp tục giảm mạnh, mất đến 10%. Lạm phát phi mã lên tới mức 80%, và đó là tỷ lệ chính thức, tức là chỉ bằng một nửa so với dự đoán của giới chuyên gia.

Giá sinh hoạt không ngừng tăng vọt, trong khi các nhu yếu phẩm ngày càng khan hiếm, giá trị đồng tiền (bolivar) tan như tuyết băng dưới nắng mặt trời. Ngành sản xuất dầu hỏa, nguồn thu nhập chính của Venezuela cũng khốn đốn lao đao. Kể từ khi giá dầu hỏa không ngừng tụt giảm, xuống tới mức 42 đô la một thùng, tức là mức thấp nhất kể từ bảy năm qua, kinh tế Venezuela bị chấn động mạnh. Để có lời, Venezuela cần xuất khẩu dầu hỏa ở mức giá tối thiểu là 80 đô la, tối đa là 100 đô la.

Trong tuần vừa qua, Bộ trưởng Năng lượng Venezuela cho biết là theo đà này, Caracas sẽ không còn khả năng thanh toán, kinh tế Venezuela đứng trước nguy cơ bị phá sản. Sở dĩ Caracas còn cầm cự được cho tới giờ này là nhờ các khoản 60 tỉ đô la cho vay của Trung Quốc. Vấn đề lớn nhất vẫn là sau khi giành thắng lợi bầu cử, liệu cánh hữu có đề xuất những biện pháp thích đáng hầu chấn chỉnh kinh tế hay chăng? Nếu không đề xuất kịp thời, thì theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Venezuela sẽ lâm vào suy thoái trầm trọng, khó mà vực dậy nổi trước năm 2019.

Thách thức trước mắt của Venezuela là giả sử như phải sống chung, thì hai cánh tả hữu có thể gạt qua một bên những bất đồng để cùng đối phó với những nguy cơ đang đe dọa kinh tế nước này. Liên minh cánh hữu Venezuela sẽ buộc phải sắn tay áo lên hành động thay vì đổ trách nhiệm: vì lãnh đạo bất tài, mà nền kinh tế quốc gia lụn bại./(RFI-Bài gốc)
Bài cũ:
-Venezuela thời "bão" giá
-Venezuela khủng hoảng giấy vệ sinh